Verslaving onder jongeren

Softdrugs of harddrugs; wat is erger?

Als je kijkt naar het verwoestende effect die softdrugs hebben op het leven van een verslaafde jongere en zijn of haar omgeving dan moet je vaststellen dat de gevolgen net zo heftig kunnen zijn als bij harddrugs. Ik durf zelfs te stellen dat de gevolgen van intensief blowen gelijk zijn aan het gebruik van harddrugs. Zo kun je bij intensief blowen en gamen een sociale achterstand opbouwen, waarbij het gevaar groot is dat je die sociale achterstanden de rest van je leven niet meer kan inhalen. Terwijl bij veel vormen van het gebruik van harddrugs de gevolgen veel minder groot zijn. De discussie is nu gaande of wiet, blowen of cannabis nou harddrugs zijn. Als ik ouders hoor zeggen “Ja, mijn kind rookt wel eens blowtje.” Dan beantwoord ik dat met de vraag “Zou je het goed vinden als jouw kind heroïne gebruikt? Het antwoord is dan steevast “Nee, natuurlijk niet!”. Ik vertel ze dan dat bepaalde vormen van wiet of cannabis zo sterk zijn doorgekweekt dat het de kracht van heroïne heeft. En dan valt het gesprek stil…

Momenteel zijn er ongeveer 1200 drugssoorten (bron: De politie) *in Nederland*. Veel soorten zijn via postorderbedrijven te koop. In sommige gevallen lopen de dealers gewoon op het schoolplein rond.

De voor-en nadelen van drank en drugsgebruik onder de jongeren

Van bijna alle mensen die wij ontvangen bij Helder Trainingen is de verslaving begonnen rond hun 15e. Op dat moment begint het allemaal onschuldig. Veelal met een drankje of een blowtje. Echter, je ziet dat ze op die leeftijd geheel de noodzaak niet inzien om te minderen of te stoppen. De voordelen zijn simpelweg te groot, zoals verbinding met je vrienden, lol maken, even relaxen uit de wereld die momenteel veel van ze verlangt of ontsnappen aan de realiteit die corona met zich mee brengt. De voordelen zijn er sowieso in het begin, echter ook op lang termijn alhoewel die steeds minder euforisch zijn. De nadelen voel je in het begin niet of nauwelijks, dus waarom zou je stoppen als er alleen nog maar voordelen zijn? 

‍

Experimenteren met drank of drugsgebruik is absolute bullshit

Iedere verslaafde is immers begonnen met een eerste keer iets te gaan gebruiken. Je kunt van te voren NOOIT inschatten of jij gevoelig bent voor een middel. En als je iets ‘af en toe’ gebruikt dan ondervind je er alleen maar voordelen op kort termijn. De nadelen op lang termijn worden voor het gemak ‘over het hoofd gezien’. 

Symptomen van jongeren met een verslaving

Er worden drie fases benoemd in de psychiatrie om aan te geven wat de mate van verslaafdheid is. Zwaar, middel en licht.

1. Licht verslaafd (normaal gebruik)

Je hebt volledig in de hand wanneer je begint en wanneer je stopt. Het kost je geen moeite om langere periodes niet te gebruiken. Een blowtje op zaterdag, een pilsje op een terrasje of een slaaptablet in een noodsituatie. Niemand heeft er last van.

2. Middelmatig verslaafd (misbruik )

Je ziet de eerste problemen/signalen als gevolg van het gebruik. Er ontstaan problemen, zoals rijden onder invloed, depressiviteit of somberheid, schoolproblemen door blowen, passiviteit, vechtpartijen etc. Je hebt soms de behoefte om te stoppen, maar als je begint dan heb je behoefte aan meer. Het lukt steeds minder vaak om te stoppen.

3. Zwaar verslaafd (afhankelijkheid)

Het lukt niet meer om te stoppen als je eenmaal begonnen bent. De ‘prijzen die je betaald’ worden steeds hoger. Je komt je afspraken niet na, functioneert onvoldoende op werk en/of school. Je vriendenkring zie je minder vaak of zijn allemaal gebruikers. Passiviteit, depressiviteit of gevoelens van somberheid nemen steeds meer toe. 

Veel voorkomende verslavingen onder jongeren

Onderstaande cijfers zijn afkomstig van de Nationale Drug Monitor (NDM) van het Trimbosinstituut. De actuele cijfers verslaving onder de jongeren.

Onderstaande tabel geeft per leeftijdscategorie aan welk percentage een bepaald middel gebruikt in 2020.‍

18-19 jaar Alcohol 34,3% Cannabis 24,5% Xtc 5,2% Lachgas 15,4%

20-24 jaar Alcohol 30,2% Cannabis 26,4% Xtc 14,7% Lachgas 17,5%

25-29 jaar Alcohol 32% Cannabis 5,9% Xtc 10,4% Lachgas 8,5%

Wiet, cannabis en blowen

Het THC-gehalte is vanaf het jaar 2014 sterk gestegen, na drie jaar stabiel te zijn gebleven. Er zijn al wietsoorten gevonden, waarbij de uitwerking dezelfde kracht heeft als heroïne. De blijvende schade in je leven kan zijn dat je een sociale achterstand opbouwt die je nooit meer inhaalt.

Social Media en Game verslaving onder jongeren (Facebook/Instagram/Snapchat/YouTube/TikTok). 

En in mindere mate Twitter/LinkedIn/Pinterest. 

Een verslaving onder jongerenwaar de laatste jaren veel over wordt gesproken is de Social Media verslaving. Bijna alles van wat er hiervoor beschreven is, is ook van toepassing op de Social Media verslaving.

Er is de laatste tijd veel onderzoek gedaan naar deze vorm van verslaving, waaruit het volgende opmerkelijk is;

Er ligt een duidelijk omslagpunt bij drie uur per dag op Social Media kanalen kijken zoals Facebook, Instagram, Snapchat, LinkedIn, Twitter, enzovoort. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen passief of actief op Social Media kanalen kijken. Onder actief wordt verstaan; liken & delen van berichten en commentaar geven. 

Mensen die per dag meer dan drie uur passief op een social Media kanaal kijken hebben op latere leeftijd 80% meer kans op psychische klachten. Als je er per dag minder dan drie uur passief op zit heb je bijvoorbeeld 33% meer kans op depressiviteit. Opmerkelijk was wel dat mensen die er per dag minder dan drie uur aan besteden, maar wel actief zijn 15% minder kans hebben op depressiviteit. 

GHB de ergste van alle drugs?

Volgens een landelijke survey uit 2020 had 8,3% van de uitgaanders van 15-35 jaar ervaring met GHB. Dit is (zonder dat alle cijfers exact bekend zijn) misschien wel één van de moeilijkste drugssoorten om vanaf te komen. Er wordt over gesproken dat minder dan 5% er in slaagt om van deze verslaving af te komen. Het gevaar is, is dat het makkelijk zelf te maken is. Je begint met kleine hoeveelheden wat wordt afgemeten in “dopjes”. Een dopje van een colafles is voldoende voor een trip. Daarentegen neemt de tolerantie snel toe, waardoor je steeds meer gaat gebruiken en waarbij het al snel duidelijk wordt dat je lichaam er afhankelijk van is geworden. Er zijn veel klinieken die het niet eens meer behandelen, vanwege het intensieve karakter dat aan een behandeling zit. 

Vorige week kan mij een verhaal ter oren van een vriendin van mij. Zij vertelde mij dat haar dochter uit de kliniek was ontsnapt. Een hele lieve, humoristische jonge dame. Zij heeft altijd zinvol werk gehad, waar je echt wel je koppie bij moest gebruiken. Het was haar gelukt om met een dealer af te spreken. Een paar uur later werd zij op straat gevonden in de vrieskou. Zij had allerlei verwondingen. Zij wist niet meer wat er was gebeurd. Daar lig je dan op straat, schaars gekleed. Echt verschrikkelijk en zonde van deze dame. Ik spreek haar vaak als een soort buddy en kan je vertellen dat ook zij een hele bijzondere dame is om wie ik veel geef. 

Kan één xtc pil dodelijk zijn?

Het antwoord is ‘JA’. Het testen van pillen is ook in vele gevallen zinloos. Veelal wordt er getest op de werkzame stof van de pil, maar niet op de aanwezigheid van stoffen waar je dood aan kunt gaan. Dat kan namelijk alleen getest worden in een laboratorium en zal minimaal enkele dagen in beslag nemen. De stoffen die in een xtc-pil zijn tegengekomen zijn;

• MDMA (de werkzame stof):
• Zoutzuur;
• Mierenzuur;
• Zwavelzuur;
• Aceton;
• Ammoniak;
• Smaakstof;
• Cafeïne;
• Kleurstof;
• Speed.

Eén van de meeste bizarre verhalen die ik heb gehoord de laatste jaren is het volgende;

Er was een zeer grote partij xtc-pillen op de markt, waar veel vraag naar was. Over het algemeen krijgen pillen een naam. Bijvoorbeeld Mickey Mouse en de afbeelding wordt dan ook op de pil afgedrukt.

De concurrentie had hier veel last van en had besloten om een partij giftige pillen op de markt te brengen, waar mensen juist ziek van zouden worden. Helaas heeft dit in Nederland voor enkele overlijdensgevallen gezorgd onder jongeren. Hun doel was geslaagd, de pillen van de concurrent zijn onverkoopbaar.

Lachgas onschuldig?

Lachgas is een verdovingsmiddel en kan in kleine hoeveelheden niet veel kwaad. Als je geopereerd werd of een paar keer per jaar in kleine hoeveelheden lachgas binnen krijgt kan het geen kwaad.

Lachgas en het jonge brein

Het is nog onbekend wat het effect van lachgas is op het jonge (puber)brein. Gezien het jonge brein nog in ontwikkeling is, en van andere middelen bekend is dat dit van invloed is op de ontwikkeling van het brein, is voorzichtigheid geboden.

Korte termijn risico’s

• Bevriezen van longen en vrieswonden op ledematen
  De manier waarop lachgas gebruikt wordt, is belangrijk. Lachgas mag namelijk nooit rechtstreeks vanuit de gasfles geïnhaleerd worden. Dit kan levensgevaarlijk zijn, omdat het gas dan zo koud is dat de longen kunnen bevriezen. Ook lippen, neus en stembanden kunnen bevriezen. Daarnaast komt het voor dat mensen vrieswonden (lijken op brandwonden) aan de handen of benen krijgen, doordat ze lachgas tank vasthouden of tussen hun benen klemmen.
• Zuurstoftekort in de hersenen
  Lachgas kan leiden tot zuurstoftekort in de hersenen. Daarbij kun je concentratiestoornissen of hoofdpijn krijgen, duizelig worden, je evenwicht verliezen, verward zijn, misselijk worden, last hebben van gevoelloosheid, tintelingen of flauwvallen. Het risico is dat je hard kunt vallen.
• Verkeer
  Deelname aan verkeer na gebruik van lachgas is zeer gevaarlijk. Je kunt nog uren onoplettend blijven na gebruik.
  

Lange termijn risico’s

• Neurologische stoornissen
  Bij overmatig en langdurig gebruik (grote hoeveelheden op een avond of een langere periode dagelijks gebruik) kunnen neurologische stoornissen optreden. Dit komt doordat lachgas de opname van vitamine B12 blokkeert. Symptomen van een tekort aan vitamine B12 zijn tintelingen in tenen en vingers. Veganisten (en in mindere mate vegetariërs) moeten extra behoedzaam zijn. Het kan zelfs leiden tot amputatie van ledematen. 
• Onvruchtbaarheid
• Impotentie
• Neurologische schade
• Dwarslaesies

Verschil in gebruik tussen jongens en meisjes?

Jongens hebben vaker ervaring met het gebruik van middelen dan meisjes.

Verschillen in opleidingsniveau? (schoolniveaus) 

Onder leerlingen van de vmbo-basis en kaderberoepsgerichte leerweg is het gebruik van tabak het hoogst. Zo heeft 12% van hen de afgelopen maand gerookt, tegenover 5% van de vwo-leerlingen. Bij de andere middelen zijn de verschillen tussen schoolniveau minder duidelijk aanwezig.

Hoe komen de jongeren aan hun drank?

Jongeren komen op verschillende manieren aan drank, het kan via:

• Vrienden 38%
• Ouders 24%
• Anderen laten kopen 16%
• Het krijgen van anderen 7%
• Zelf kopen 6%
• Broer of zus 5% 
  

De drugs komt veelal via dealers en postorderbedrijven en die kennen geen legitimatieplicht…

Het ontstaan van een verslaving onder jongeren

Ieder mens heeft ongeveer 3% kans op een middelen of gedragsverslaving. Als er sprake is van elk van onderstaande factoren, neemt de kans op verslaving bij jongeren elke keer enkele procenten toe. Hierbij spelen erfelijke factoren de grootste rol. De invloed van erfelijke factoren ligt rond de 8%.

• Invloed groepsdruk/ FOMO (Fear of Missing Out) - Dit is een van de grootste factoren van het ontstaan en het in stand houden. De jongeren willen ergens bij horen daarnaast zijn ze bang om iets te missen.

• Pubertijd - jongeren horen volop in ontwikkeling te zijn. Zij doen dat door intellectueel te leren (leren uit een boekje), maar ook door ‘leren door doen’. Helaas kiezen ze soms een verkeerde afslag. Normaal zou dat niet zo erg zijn, sterker nog dat is wat ze juist zo veel mogelijk moeten tegenkomen, zodat ze creatief worden in het oplossen van problemen en leren te corrigeren.

• Culturele problemen - in sommige culturen is het gebruik van bepaalde drugs geoorloofd of wordt zelfs als “helend” en dus gezond gezien;

• Tekort aan kennis;
• Gebruikende vrienden;
• Gebruikende ouders;
• Trauma;
• Gezinssituatie;
• Gebrek aan ouderlijk toezicht;
• Psychopathologie;
• Schoolproblemen;
• Temperament;
• Armoede;
• Genetica;
• Verwachtingspatroon;

Hoe weet ik of mijn kind verslaafd is?

Je kunt letten op de volgende symptomen;

• Ze worden passief en komen hun afspraken niet goed na. Van kleine tot grote dingen, bijvoorbeeld je kamer niet opruimen, sporten en trainingen overslaan, te laat komen, de vaatwasser niet leegruimen, je kamer niet opruimen en ga zo maar door.
• Gevoelens van somberheid en depressiviteit nemen toe;
• Vanuit de slachtofferrol leven. Beschuldigen, afwachten en hopen, vluchtgedrag (middelengebruik); steeds excuses verzinnen, automatisch gedrag; besluiteloosheid;
• Ze worden egoïstischer;
• De hele vriendengroep gebruikt;
• Liegen en soms bedriegen;
• (Extreme) Vermoeidheid;
• Verandering van gedrag, soms actief soms passief;
• Stemmingswisselingen; Ze kunnen prikkelbaar zijn soms zelfs agressief;
• Veranderend (slecht) eetgedrag;
• Geldproblemen;
• Dingen die je tegenkomt, een pilletje, een vloeitje, drugs zakjes, cocaïne wikkels (kleine envelopjes); 
• Ontlopen/ vermijden;
• Vaak buitenshuis, je kind ontloopt je;
• Afwezig, moeilijk bereikbaar;
• Laconiek over alles, het kan ze steeds minder schelen wat er gebeurd;

Wat kunnen de gevolgen zijn van een verslaving onder jongeren?

• Je bouwt tolerantie op (je hebt steeds meer nodig om hetzelfde effect te bereiken);
• Gevoelens van somberheid en depressiviteit nemen toe;
• Jouw studie en werkresultaten stagneren of nemen af;
• Jouw emotionele weerbaarheid neemt af;
• Minder tot geen creativiteit, bijvoorbeeld bij het oplossen van problemen;
• Minder focus, slechte concentratie;
• Doelen worden niet gehaald;
• Fysieke gezondheid neemt af;
• Enorm verhoogd risico op allerlei aandoeningen zoals ADHD-gedrag, narcisme, borderline, kanker, depressiviteit en ga zo maar door;
• Nadelige gevolgen voor de organen, denk aan je longen, lever, hersenen, geslachtsorgaan, zenuwstelsel, hart, spieren, maag, ingewanden, botten, enzovoort.
• Passiviteit;
• Stemmingswisselingen;
• Vroegtijdig overlijden;
• En ga zo maar door….
  

Alle van de hierboven genoemde nadelen zijn in alle gevallen progressief.

De ergste problemen die je bij de jeugd ziet voorkomen als gevolg van drank en drugs gebruiken zijn depressiviteit, passiviteit, geen creativiteit bijvoorbeeld met hoe je je staande houdt ten tijde van corona. 

Vreemd genoeg zijn we er bijna in gaan geloven dat drank en drugsgebruik vanaf je 18e minder schade kan aanrichten. Echter, zijn jouw hersenen zijn pas volledig ontwikkeld rond je 25e levensjaar.

‍Eén van de grootste gevolgen van een verslaving onder jongeren zijn dan ook zeker het risico dat jouw ontwikkeling stagneert, geheel stop of zelfs achteruitgaat.

Combinatie verslaving onder jongeren corona

Ik ben nog geen gedegen onderzoek tegen gekomen die de gevolgen van het middelengebruik in kaart brengt. Het valt mij op dat bijna alle verslaafde jongeren en jongvolwassenen corona geheel of gedeeltelijk de schuld geven. Ik ben er van overtuigd dat dit zo is. Echter, wat ik nergens tegenkom in de onderzoeken is dat dit ook het excuus is geworden voor iets dat er al was; namelijk de verslaving onder jongeren. Dus wat kwam eerst? De verslaving of de corona? Als het aan corona had gelegen dan zou het redelijkerwijs ook zo moeten zijn dat de komende maanden (ervan uit gaande dat de maatregelen versoepelt worden) de jongeren die dit excuses hebben gebruikt weer terug gaan naar ‘sociaal’ gebruik. Overigens slaagt ongeveer 2% er in om vanuit een verslaving terug te gaan naar sociaal gebruik. 

Voorlichting geven op school

Laat ik bij het begin beginnen. Mijn inziens moeten we zo vroeg mogelijk starten met een goede voorlichting op scholen. Belangrijk is ook dat dit structureel is. In mijn ogen kun je er al mee beginnen in groep 8 van de lagere school. En uiteraard geef je dan een andere voorlichting dan dat je jongeren aan tafel hebt die 16 jaar zijn.

Op alle middelbare scholen moet voorlichting elke jaar worden doorgepakt, bijvoorbeeld elk jaar of half jaar een keer een dagdeel hieraan besteden. Er zijn vrijwilligers organisaties die dit op scholen doen. Ook ik heb dat destijds gedaan. Maar toen zei mijn gezonde verstand al “volgens mij is dit niet zo handig om te doen”. We waren niet getraind. De gevaren zijn bijvoorbeeld dat je niet goed waarneemt of er jongeren zijn die hier zelf of door iemand in hun omgeving mee te kampen hebben. Zodra je dat signaleert heb je de verantwoordelijkheid te nemen dat je deze jongeren adequaat kan opvangen en ondersteunen naar een professioneel traject. Veelal heb je te maken met ervaringsdeskundigen. Zo gaf ik een keer voorlichting met iemand die heroïne gebruikte. De jongeren konden zich geheel niet identificeren met hem. Echter is dat nog niet zo zeer het probleem. Uit onderzoek is gebleken dat als je in een groep mensen die verslaafd zijn twee groepen neerzet, een middelbare groep en een zware groep. Dat het risico bestaat dat de middelzware groep denkt “het valt nog wel mee bij mij”. Waardoor ze vervolgens meer gaan gebruiken.

Ik ben een paar keer mee geweest met Stichting Team Danielle. Deze stichting is een groep van ouders die hun kind ooit hebben verloren. Een van de doelgroepen zijn de ouders die hun kind hebben verloren aan drank of drugsgebruik. De oprichter van de stichting, Nicolette, heeft haar eigen dochter “Danielle” verloren aan het gebruik van xtc. Danielle is 21 jaar geworden. Ik kan iedereen die voorlichting nodig heeft Danielle aanbevelen. Zij doet dit in samenwerking met een oud-medewerker van de politie. Hun combinatie en kennis zorgt ervoor dat de jongeren aandachtig luisteren (immers Danielle was één van hun). Ze herkennen de onschuld die er was, en daarmee is de voorlichting krachtig en liefdevol. Hiermee dring je door tot jongeren! 

Verbinding is van groot belang

Een kind op straat zetten doe je niet zomaar. Blijf het gesprek aangaan. Maar blijf hierbij realistisch, open en eerlijk. Jongeren met een verslaving zijn gebaat bij duidelijke heldere taal.

Geef je grenzen aan

En houd je hier ook aan. Jongeren met een verslaving zijn manipulatief, kunnen liegen en zullen er alles aan doen om te kunnen gebruiken. Als jij over je grenzen laat stappen dan leert degene die een verslaving heeft er niks van, sterker nog ze weten dat ze er toch wel weer mee weg komen.

Welke professionele hulp kan je inzetten?

Zorg er voor dat je, voordat je een verslaving bespreekbaar maakt, er voor zorgt dat je al goed in kaart hebt gebracht wat eventueel de juiste hulp is voor jouw kind.‍

‍

Vraag extra informatie op

Er zijn zoveel tips voor de naasten in de omgeving van iemand die verslaafd is, zodat dat te veel wordt om in dit bericht te plaatsen. Neem gerust contact met ons op om te klankborden over de juiste hulpverlening. Bellen kan naar 072 - 785 61 02 mailen kan ook naar info@heldertrainingen.nl.

Maak de verslaving bespreekbaar

Je kunt meer tips hierover opvragen bij Helder Trainingen. Bellen kan naar 072 - 785 61 02 mailen kan ook naar info@heldertrainingen.nl.